Από τις πρώτες μέρες της γέννησης ενός παιδιού οι γονείς έχουν διάφορα ερωτήματα και ανησυχίες σχετικά με την όρασή του, όπως αν εστιάζει, αν αναγνωρίζει πρόσωπα, γιατί το παιδί εστιάζει στα μάτια των γονιών του, κ.λπ. Η ανάπτυξη των λειτουργιών αντίληψης παρουσιάζει μεγάλη πλαστικότητα στην πρώιμη παιδική ηλικία, γι΄ αυτό και το σωστό είναι να αντιμετωπίζεται έγκαιρα οποιοδήποτε πρόβλημα διαταράσσει την όραση του παιδιού, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η καλή οπτική λειτουργία του παιδιού στο υπόλοιπο της ζωής του. Οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν τα παιδιά να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρο ή οπτομέτρη από την ηλικία των 6 μηνών ασχέτως της γενικής τους παθολογίας ή υγείας, ενώ ο επανέλεγχος ορίζεται στα 3 έτη του παιδιού (ουσιαστικά λίγο πριν πάει στο σχολείο) και η εξέταση θα πρέπει να συνεχίζεται ετησίως ως την ενηλικίωση.
Ανεξάρτητα από το εάν το παιδί παραπονιέται για την όρασή του ή όχι, ο επανέλεγχος είναι απαραίτητος εάν λάβουμε υπόψιν ότι στην Ελλάδα σήμερα το 30% των μαθητών του Δημοτικού και το 40%-50% των μαθητών του Γυμνασίου εμφανίζουν μυωπία. Αυτό μας δείχνει πως ο βαθμός εξέλιξης της οποιαδήποτε παθογένειας ορίζεται μεταξύ 6-12 ετών, οπότε και είναι απαραίτητη η χρήση και εφαρμογή γυαλιών οράσεως [1].
Η επιλογή γυαλιών οράσεως για τα παιδιά, αν και είναι κάτι που ανησυχεί πολλούς γονείς ως προς την ορθότητα του σκελετού, την καταλληλότητα των φακών, κ.ο.κ., είναι μία υπόθεση καθόλου χρονοβόρα καθώς μπορείτε να εμπιστευτείτε έναν ειδικό να σας κατατοπίσει κατάλληλα.
Αρχικά, το βασικότερο όλων είναι το μέγεθος του σκελετού. Ο σκελετός θα πρέπει να εφαρμόζει σωστά ώστε το παιδί να νιώθει άνετα, για να έχει και μία σωστή και διαυγή όραση [2]. Μπορεί να δείτε το παιδί σας διστακτικό ή και απρόθυμο να φορέσει γυαλιά. Εκεί λοιπόν εμπιστεύεστε τον οπτικό σας, ο οποίος θα σας προτείνει την καλύτερη δυνατή λύση δίνοντας στο παιδί έναν σωστό για το πρόσωπό του σκελετό, με σωστή εφαρμογή και κατάλληλο σχέδιο γιατί το κάθε πρόσωπο είναι μοναδικό.
Στα παιδιά δεν δίνουμε ποτέ γυαλιά ενηλίκων (μεγαλύτερα σε μέγεθος) ή πολύ μικρά και στενά και λαμβάνουμε υπόψιν μας πως στα περισσότερα παιδικά πρόσωπα, ιδίως ως τα 5-6 έτη, το κοκκαλάκι της μύτης (ριζορρίνιο) δεν έχει διαμορφωθεί πλήρως, επομένως χρειάζεται ένας σκελετός με ορθή εφαρμογή (πάτημα) και σωστό μέγεθος. Ένας μαθητής ή ένα παιδί με προβλήματα όρασης πρέπει να συμμετέχει σε όλες τις δραστηριότητες του σχολείου, ακόμα και στις πιο έντονες. Η ευαισθησία και η διάκριση από τον οπτικό – οπτομέτρη πρέπει να εφαρμόζονται πάντα, γιατί μερικά παιδιά προσπαθούν να “κρύψουν” ή να αρνηθούν ότι έχουν προβλήματα όρασης και άλλα μπορεί να μη νιώθουν άνετα όταν συζητούν αυτά τα προβλήματα όρασης δημοσίως [3]. Διαλέγοντας λοιπόν με τη βοήθεια του οπτικού – οπτομέτρη σας ένα σωστό και όμορφο σκελετό το παιδί θα είναι πιο άνετο.
Το υλικό ενός τέτοιου σκελετού είναι πρωτεύουσας σημασίας. Ανθεκτικά και υποαλλεργικά υλικά είναι αυτά που θα δώσουν στο παιδί την άνεση που χρειάζεται. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι αποφεύγεται η χρήση μεταλλικών σκελετών που σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ πιο ανθεκτικά (μασίφ ατσάλι, τιτάνιο κ.α.). Σαν πιο “άνετα” υλικά είναι το κοκκάλινο και η εξέλιξη αυτού του υλικού, το TR90, το Ultem κ.α. και για αυτά θα σας προσανατολίσει κατάλληλα ο οπτικός σας. Τα μεταλλικά γυαλιά οράσεως καλό θα ήταν να αποφεύγονται όχι μόνο λόγω βάρους και πόνου στη μύτη του παιδιού από τα επιρρίνια, αλλά και λόγω των πιθανών αθλητικών δραστηριοτήτων, οπότε μπορείτε να επιλέξετε γυαλιά που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σε αθλήματα ή να εφαρμόσετε ειδικά straps που δένουν στο κεφάλι του παιδιού καθώς και άλλα αξεσουάρ που συμβάλλουν στο “άνετο” κάθισμα του μεταλλικού σκελετού (ειδικά επιρρίνια σιλικόνης κ.α.).
Μία πολύ ενδιαφέρουσα επιλογή είναι οι σκελετοί που έχουν πρόσθετο clip-on για την προστασία των ματιών από την ηλιακή ακτινοβολία. Στις περισσότερες περιπτώσεις το clip-on εφαρμόζεται μαγνητικά στην πρόσοψη του σκελετού εύκολα και γρήγορα.
Όσον αφορά στους φακούς, απαραίτητη είναι η χρήση πολυκαρβονικών φακών (polycarbonate) ή ακόμα και Trivex, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από μεγάλη ανθεκτικότητα (δεν σπάνε) και αποφεύγεται με αυτή την επιλογή η πιθανότητα τραυματισμού του παιδιού, παρέχοντας μεγαλύτερη ασφάλεια στις έντονες δραστηριότητες που πιθανόν να προκαλέσουν θραύση των φακών. Οι οργανικοί φακοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αυτοί στα παιδικά γυαλιά οράσεως, αλλά καλό είναι να επιλέγονται σε ηλικίες άνω των 12-14 ετών όπου το παιδί είναι πιο συνειδητοποιημένο και προσεκτικό.
Αυτονόητη είναι η χρήση υψηλών δεικτών διάθλασης (λεπτές κατασκευές) σε μεγάλες αμετρωπίες καθαρά για αισθητικούς λόγους, για να αποφευχθεί έτσι η τυχούσα απροθυμία χρήσης των γυαλιών λόγω πάχους των φακών.
Μία εναλλακτική επιλογή αποτελούν οι φωτοχρωμικοί φακοί, οι οποίοι έχουν μεταβαλλόμενη σκουρότητα ανάλογα με την ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας και προστατεύουν από τον ήλιο τα παιδιά που θα πρέπει να φορούν τα γυαλιά τους πολλές ώρες, ακόμα κι όταν εκτίθενται στον ήλιο στις δραστηριότητές τους.
Όλοι οι φακοί γυαλιών οράσεως φέρουν πιστοποίηση καταλληλότητας CE από την Ευρωπαϊκή Ένωση και έχουν απαραίτητα φίλτρα (αντιαντανακλαστικές επιστρώσεις) τα οποία προσφέρουν ασφαλή και διαυγή όραση.
Εν κατακλείδι, δώστε την ευκαιρία στο παιδί σας να επιλέξει το χρώμα και το σχήμα του σκελετού γιατί εκείνο θα το φορά και θα θέλει να έχει ελευθερία κινήσεων στην καθημερινότητά του και εμπιστευθείτε τον οπτικό σας σχετικά με το υλικό, το μέγεθος και την προσαρμοστικότητα του σκελετού στο πρόσωπο του παιδιού σας. Εκείνο θα διαλέξει την “μόδα”, ο οπτικός την καταλληλότητα!
Σας περιμένουμε στον Οπτικό Οίκο Βαρδαβάς, δίνοντας μεγάλη βαρύτητα στην ποιότητα φακών και σκελετών αλλά και στην ευελιξία των πελατών μας, έτσι ώστε να σας καθοδηγήσουμε κατάλληλα στην σωστότερη επιλογή για μια διαυγή όραση και ένα χαμογελαστό παιδί!
……………………………………
Ευριπίδης Μ. Βαρδαβάς : Χειρουργός Οφθαλμίατρος & Επιστημονικός Διευθυντής του Οφθαλμολογικού Κέντρου Διαύγεια
Μιχάλης Ε. Βαρδαβάς: Πανεπιστημιακός Οπτομέτρης & Επιστημονικός Συνεργάτης του Οφθαλμολογικού Κέντρου Διαύγεια
……………………………………
Πηγές:
[1] Παπαϊωάννου Νικόλαος, Η οπτομετρία στην παιδική ηλικία (πτυχιακή εργασία), Αίγιο 2015, σσ.35-38
[2] www.aapos.org, “Glasses Fitting for Children”
[3] Iris Torres & Anne L. Corn, “Το παιδί με προβλήματα όρασης στη σχολική τάξη”, μτφρ. Αργυρώς Ράπτου. Πανελλήνια Ένωση Αμφιβληστροειδοπαθών (Π.Ε.Α.), τ. 21, Αθήνα 2001